Het is een veelvoorkomend probleem, pannen die krom trekken of bol komen te staan na gebruik. Vervelend, want op internet kom je al snel berichten tegen dat je een nieuwe pan moet kopen, zeker als je op inductie kookt. Is dat ook echt zo?
Kromme pannen: bruikbaar maar verre van optimaal
In de adviezen die je op internet leest zit een kern van waarheid. Een pan die krom is maakt minder contact met de kookplaat. Dat is zeker het geval wanneer je gebruik maakt van een inductie, elektrische, keramische of halogeen kookplaat. Theoretisch gezien zou een pan die minder contact maakt met de warmtebron dus een mindere overbrenging van energie hebben dat een pan met volledig platte bodem. Afhankelijk van hoe krom de pan is en van welk materiaal deze gemaakt is, klopt dat. Ook de warmte bron speelt een rol. Onze ervaring is dat voor elektrisch, halogeen of keramisch koken dit een rol speelt. Dat betekent echter niet dat je pan onbruikbaar is. Hoewel het verre van optimaal is, duurt het alleen wat langer voordat de pan warm is en er gaat warmte verloren.
Lees ook: Het beste pannenset
Hoe zit het dan met inductie?
In tegenstelling tot wat je op internet leest, een vlakke pan is bij inductie geen harde vereiste om goed met die warmtebron te kunnen koken. Juist bij inductie is het directe contact minder belangrijk. Bij inductie wordt de pan opgewarmd door een magnetisch veld. Door de weerstand van de bodem van de pan wordt de stroom omgezet in warmte. Het zal je verrassen, maar een kromme of holle bodem is daarbij geen heel groot probleem. De meeste inductie kookplaten kunnen nog prima pannen tussen de 1-3 cm boven de kookpan opwarmen. Een bekend experiment waarmee je dat kunt aantonen is het suikerkontjes experiment. Zelfs als de pan op suikerklontjes staat warmt die nog steeds op. Een pan die niet over de volledige breedte contact maakt is dus nog gewoon bruikbaar op inductie.
Lees ook: De beste koekenpan
Zijn er nog andere nadelen van een kromme pan?
Over het algemeen geeft het koken met kromme, bolle of holle pannen geen grote problemen. Het is dus niet zo dat je de kromgetrokken pan meteen moet weggooien. Bovendien zijn de meeste pannen van nature nooit volledig plat. Vervangen op termijn is wel aan te raden, omdat er mee koken verre van optimaal is – de pan warmt wel minder snel en goed op en er is verlies van warmte. Daarnaast staat een kromme pan niet stabiel op de kookplaat. Een bolle pan kun je bijvoorbeeld met een klein tikje laten spinnen op de plaat. Dat is niet wenselijk. Tenslotte bakt een kromme pan niet geleidelijk je gerechten gaar. Bovenstaande foto (spatel op bodem pan) laat dat goed zien, het vlakke deel zal veel heter zijn dat het deel dat iets zweeft boven de kookplaat.
Op gas is het geen probleem, de gasvlam zal de pan verwarmen en wordt maar beperkt gehinderd door het ontbreken van ‘direct contact’.
Op inductie lukt ook nog wel, mits de afstand niet te groot is en de beveiliging niet te gevoelig afgesteld staat. Magnetische straling brengt het metaal van de pan in trilling waardoor het heet wordt. Het effect neemt af met het kwadraat van de afstand. 1 cm is de grens bij mijn kookplaat.
Op een keramische en andere elektrische kookplaten zal de pan 1 cm boven de plaat wel warm worden, maar nooit gaan koken. Deze kookplaten dragen de warmte namelijk het beste direct over van het ene materiaal naar het materiaal van de pan. Er lekt veel warmte weg tussen de kookplaat en de pan.
Ik zou dus zeker bij de laatste categorie, maar ook bij inductie, voor nieuwe pannen gaan. Stukken prettiger en zuiniger werken